Vegan ile vejetaryen beslenmenin farkı nedir? 2021

Vejeteryanların milattan önce 700 seneninden beri varoldukları belirtiliyor.

Bir kaç değişik türü var ve insanlar onu sıhhat, ahlak, etrafçılık veya dini sebepler gibi pek çok sebepten dolayı uyguluyorlar.

Vegan beslenme ise biraz daha yakın tarihli ancak ciddi bir dikkat çekmeye başladı.

Bu yazıda ikisi arasındaki benzerlik ve farklılıklara, bunların sağlığınızı ve etrafı nasıl etkilediklerine bakacağız.

Vejeteryan Beslenme Nedir?

Vejeteryan Topluluğu’na göre vejeteryan et, beyaz et, vahşi hayvanların etleri, balık, kabuklular ve hayvanların öldürülmesi neticeninde üretilmiş olan rastgele bir eti yemeyenlere deniliyor.

Vejeteryan beslenmede çeşitli meyveler, sebzeler, hububatlar, kuruyemişler ve çekirdekler bulunuyor. Süt ürünleri ve yumurtanın dahil olup olmadığı izlediğiniz beslenme türüne bağlı.

En yaygın vejeteryan türleri şu şekilde:

• Lakto-ovo vejeteryanlar: Bunlar hiç bir hayvansal et tüketmeyen ancak süt ürünü ve yumurta tüketenlerdir.
• Lakto vejeteryanlar: Hayvan eti ve yumurtalardan kaçınır ancak süt ürünleri tüketirler.
• Ovo vejeteryanlar: Yumurta harici tüm hayvansal gıdalardan kaçınırlar.
• Veganlar: Tüm hayvanlardan ve hayvanlardan ele geçirilen ürünlerden kaçınırlar.

Et ve beyaz et tüketmeyen ancak balık tüketenlere pesketeryan denilirken, part-time vejeteryan olanlara ise genelde fleksitaryan deniliyor.

Pesketeryanlar ve fleksitaryanlar bazen vejeteryan olarak görülseler de bu fertler et tüketirler. Bu yüzden genelde vejeteryanlık tanımının altına teknik olarak uymazlar.

Vegan Beslenme Nedir?

Vegan beslenme vejeteryanlığın en sert formu olarak görülüyor.

Veganlık şu anda Vegan Topluluğu tarafından hayvanların sömürülmelerinin ve eziyete uğramalarının tüm formlarını ortadan kaldırmaya çalışan bir hayat tarzı olarak tanımlanıyor.

Bu gıdalar ve diğer amaçlar için sömürülmelerini içeriyor.

Bu yüzden vegan beslenme yalnızca hayvan etlerini kapsam dışına çıkarmıyor, bu arada süt ürünleri, yumurta ve hayvanlardan ele geçirilen bileşenler de kapsam dışılar. Bunlar arasında jelatin, bal, karmin, pepsin, şelak, albümin, whey protein, kazein ve bir takım D3 vitamini formları da var.

Vejeteryanlar ve veganlar genelde benzer sebeplerden dolayı hayvansal ürünler tüketmiyorlar. En büyük fark ise hayvansal ürünleri hangi düzeye kadar tükettikleridir.

Sözgelişi hem veganlar hem de vejeteryanlar sıhhat ve etrafsal sebeplerden dolayı beslenmelerine et ilave etmezler.

Ancak veganlar tüm hayvansal ürünlerden kaçınmayı seçenek etmişlerdir zira bunların sıhhat ve etraf üzerinde en yüksek tesire sahip olduğuna inanırlar.

Etik mevzubahis olduğunda vejeteryanlar hayvanların gıdalar için öldürülmelerine karşıdırlar ancak hayvanlar uygun koşullar altında tutuldukları sürece süt ve yumurta gibi hayvansal ürünleri tüketmeyi kabul edilebilir bulurlar.

Veganlar ise hayvanların insanların kullanımından özgür kalmaları gerektiğine inanırlar ve bu yüzden gıda, giyim, bilim ve eğlence gibi sektörlerde kullanılmasını istemezler.

Bu nedenle tüm hayvansal ürünleri hayvanlar nasıl yetiştirilirse yetiştirilsin kapsam dışı bırakırlar.

Tüm hayvan istismarı formlarından kaçınmak için veganlar süt ürünleri ve yumurta da tüketmezler fakat vejeteryanlar için bunları tüketmekte bir mesele yoktur.

Vejeteryan ve Vegan Beslenme İçin Besin Değerleri 

Araştırmalar vejeteryan ve vegan beslenmede doymuş yağ ve kolesterolün düşük olma eğiliminde olduğunu gösteriyorlar.

Bu beslenme tarzları aynı vakitte vitamin, mineraller, lifler ve sağlıklı bitkisel bileşenler itibariyle zengindir.

Buna ek olarak iki beslenmede de besin yoğun gıdalar bulunurlar. Meyveler, sebzeler, tam hububatlar, kuruyemişler, çekirdekler ve soya ürünleri bunlar arasında.

Buna rağmen kötü tasarılanmış bir vejeteryan ve vegan beslenme süreci bilhassa demir, kalsiyum, çinko ve D vitamini bakımından düşük alımlara kapı aralayabilir.

Her iki beslenmede de B12 vitamini ve uzun zincirli omega-3 yağ asitleri hudutlu miktarda bulunur ancak bu besinlerin düzeyi genelde veganlarda vejeteryanlardan daha düşüktür.

Hangisi Daha Sağlıklı?

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’deki Beslenme ve Diyetetik Akademisi’nin raporuna ve bir kaç ilmi değerlendirmeye göre, hem vejeteryan hem de vegan beslenme, doğru tasarılandığı sürece yaşam boyu uygulanabilir görünüyor.

Omega-3 yağ asitleri, kalsiyum, D ve B12 vitaminlerinin yetersiz alımı ise tinsel ve fiziksel sağlık mananında negatif tesirlerde bulunabilir.

Hem vejeteryanlar hem de veganlarda bu gıdaların alımı düşüktür. Ancak çalışmalar vejeteryanların kalsiyum ve B12 vitaminini veganlara göre biraz daha fazla tüketme eğiliminde olduklarını gösteriyorlar.

Yeniden de hem veganlar hem de vejeteryanlar bitkisel gıdalardaki besinlerin emilimini arttırmak için beslenme taktiklerine özel dikkat göstermek zorundalar.

Ayrı olarak demir, kalsiyum, omega-3, D ve B12 vitaminleri gibi besinler için destekli gıdalar ve destekler kullanmak ihtiyaç duyulan olabilir.

Vejeteryanlar ve veganlar günlük besin alımlarını çözümledirmeyi, kan ölçümlerini yaptırmayı ve buna göre destek almayı düşünmeliler.

Vejeteryan ile vegan beslenmeyi karşılaştıran bir kaç çalışmaya göre veganların tip-2 diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerini geliştirme olasılıkları vejeteryanlara göre bir miktar daha düşük.

Buna ek olarak, veganların vücut kitle endeksi de vejeteryanlardan daha düşük olma eğiliminde ve yaşlandıkça daha az kilo alıyorlar.

Bununla beraber çoğu çalışma bir gözlem çalışması. Başka bir deyişle vegan beslenmenin hangi bölümünün bu tesirleri yarattığının görülmesi olanaksız.

Veganlık Ne Yediğinizden Daha Fazlasıdır

Vejeteryanlar ve veganlar hayvansal ürünlerden benzer sebeplerle kaçınıyor olabilirler ancak bu tercih genelde veganlar için beslenmenin ötesindedir.

Veganlık genelde hayvan haklarıyla yakından irtibatlı bir hayat tarzı olarak görülüyor.

Bu yüzden pek çok vegan ipek, yün, cilt veya süet içeren kıyafetleri almaktan kaçınıyor.

Veganların pek çoğu hayvan testleri yapan şirketleri boykot ediyor ve hayvansal yan ürünler bulunmayan kozmetik ürünleri seçenek ediyorlar.

Etik veganlar bu arada sirklerden, hayvanat bahçelerinden, at yarışlarından ve hayvanların eğlence için kullanıldıkları diğer aktivitelerden de kaçınıyorlar.

Pek çok etrafçı, onun dünya kaynakları üzerindeki tesirinin daha düşük olması ve abuhava değişimine karşı yararları olması hasebiyle veganizmi seçenek edebiliyor.

Netice Olarak

Vejeteryanlar ve veganlar hayvansal ürünlerden benzer sebeplerden dolayı kaçınıyor olabilirler ancak bu bir noktaya kadar geçerli.

Vejeteryanların bir kaç türü var ve veganlar vejeteryan spektrumun en sıkı ucunda bulunuyorlar.

İki beslenme türü de hayatın tüm evrelerinde uygulanabilir ancak vegan beslenmenin sıhhate daha fazla yararı olabilir.

Ancak hem vejeteryanlar hem de veganlar için en ehemmiyetli noktalardan birisi beslenmeyi iyi tasarılayarak uzun vadede sıhhat problemlerinden kaçınmaktır.

Vegan ile vejetaryen beslenmenin farkı nedir? yazısı ilk önce Ayşe Tolga İyi Hayat üzerinde ortaya çıktı.

Türkçe makale özgünleştirme tarafından yapılmıştır.