Kaygılı uyanma, uyandıktan hemen sonra bir dizi hoş olmayan fiziksel ve zihni semptomlar yaşamayı kapsar. Bilhassa sabahları alana gelir.
Bu semptomlar uzun müddet devam ettiğinde kişinin sosyal hayatını negatif etkiler. Bu yüzden nedenlerini ve nasıl rehabilitasyon edileceğini bilmek ehemmiyetlidir.
Anksiyete nedir?
Amerikan Psikoloji Derneğine göre anksiyete, somatik gerilim belirtileriyle karakterize edilen bir duygudur. Kişi yakın bir tehlike, yıkım veya talihsizlik sezdiğinde anksiyete ortaya çıkar.
En yaygın duygusal vaziyetlerden biridir ve vücudun savunma eylemlerini harekete geçirmeye hizmet eder. Belirli bir düzeyde kaygılı olma hissi günlük meselelerle en iyi şekilde başa çıkmak, ilerleme kaydetme ve meseleleri çözmek için arzulayan bir şeydir.
Ancak bu duygu, belirli bir düzeyi aştığında veya uyum sağlama işlevini kaybettiğinde patolojik hale gelir. Bu gibi vaziyetler da, fiziksel ve tinsel sıhhati etkileyen semptomları beraberinde getirerek kişide ehemmiyetli rahatsızlıklara kapı aralar.
Kaygılı uyanma meselesi kişi uyanır uyanmaz kendini gösterir. Anksiyete ve korku
Hem anksiyetenin hem de korkunun benzer belirtileri vardır. Zira her ikisine de tehlike düşünceleri, kaygı duyguları, fizyolojik tepkiler ve motor reaksiyonlar hakimdir. Bu yüzden, çoklukla bu iki mesele kafaları karıştırır.
Ancak, iki tepki arasındaki fark, korkunun, karşınıza vahşi bir hayvan çıkması gibi tehlikeli uyaranların varlığında kendini göstermesidir. Diğer taraftan anksiyete ise tanımlanamayan ve öngörülemeyen gelecekteki tehditlerin beklentisiyle ortaya çıkar.
Bunu da okuyun: Kurtulmanız Şart olan 6 Çeşit Negatif Enerji
Kaygılı uyanma belirtileri
Her insan uyandıktan sonra aynı anksiyete semptomlarını göstermez. Bu reaksiyonların miktarı ve yoğunluğu, kişinin biyolojik ve psikolojik yatkınlığına bağlı olarak değişir. Bunları fiziksel, psikolojik, davranışsal ve bilişsel göstergeler olarak sınıflandırabiliriz.
Fiziksel göstergeler
Fiziksel göstergeler mevzubahis olduğunda ise taşikardi, kalpte çarpıntı ve göğüste sıkışma gibi belirtilerinden söz edebiliriz. Buna genellikle boğulma hissi ve aşırı terleme eşlik eder. Bu arada kol ve bacaklarda titreme ve karıncalanma gibi kombinasyonları vardır.
Sindirim yakıntılarının sayısı da az değildir. Mide bulantısı ve kusmanın yanı sıra mide veya epigastriyumun çukurunda mide ekşimesi ve gastroözofageal reflü ile irtibatlı olan ani bir ağrı olabilir.
Psikolojik belirtiler
Kaygılı uyanma anksiyetesinin psikolojik belirtileri arasında aşağıdakilerden söz edebiliriz:
- Tehlike hissi veya tarif edilemeyen bir şeye yönelik tehdit hissi.
- Kendine karşı yabancılaşma: Depersonalizasyon bozukluğu olarak da bilinir.
- Ölüm korkusu: Daha hafif şekillerde dahi hayatın kontrolünü kaybetme korkusudur.
- Karar vermede zorluk.
Davranışsal belirtiler
Motor huzursuzluk ve sakin kalmada zorluk çekme, uyanır uyanmaz ortaya çıkan kaygılı uyanmanın yaygın belirtileridir. Buna kaskatı kesilmiş bir vücut ve çenenin kilitlenmesi ile bruksizme sebep olan bir yüz ifadesi eşlik edebilir.
Bilişsel belirtiler
Uyandıktan sonra kaygının bilişsel göstergeleri arasında sabahın erken saatlerinde dikkat ve konsantrasyona odaklanmada zorluk çekme vardır. Bunun günün başlangıcı ile endişenin aşırı şiddetli olması ve olumsuz düşüncelerin daimi kafada dolanması ile alakası vardır.
Endişe duygusu hakim olan insanlarda kuşkulu olma ve kafa karışıklığı duygusu artar. Uyandıkları andan itibaren, hem yakın etraflarında hem de duydukları haberlerde olanları yanlış açıklarlar.
Kaygılı uyanmanın nedenleri
Kaygılı uyanma, biyolojik, psikolojik ve sosyal istikametler dahil olmak üzere bir hayli etmene bağlı olabilir. Bu duyguları açığa çıkaran nedenlerin kişiden kişiye farklık gösterdiğini vurgulamak ehemmiyetlidir. En yaygın olanları aşağıdakiler gibidir:
- Biyolojik kaynaklı olanlar: Genetik etkenler, anksiyete meselenin yaşanmasında ehemmiyetli bir role sahiptir. Biyolojik yatkınlık ne kadar fazlaysa, anksiyete atakları hayata rizikosu de o kadar büyük olur. Bu kişilerin çoğunlukla aile öyküsünde bu hastalıktan vardır.
- Psikososyal etkenler: Stresli vaziyetlerin yaşanması (iş, kişilerarası, sosyoekonomik meseleler) çoğunlukla bu kaygılı tecrübelerin tetikleyicilerdir. Bu vaziyetlerde, kişinin kaygıyla başa çıkma metotları şartların üstesinden gelmek için yeterli değildir.
- Travmatik tecrübeler: Ciddi kazalar, natürel afetler, saldırılar veya eziyet gibi travmatik olayların yaşanması, şiddetli anksiyete belirtileriyle ilişkili beyinde biyolojik farklıklara kapı aralar.
- Düş aktivitesi: Uyandıktan sonra kaygıya kapı aralayan bir başka neden de üzücü muhtevası olan düşler veya karabasanlardır. Bu vaziyetlerde düş gören, tehlikeleri gerçekmiş gibi yaşar ve uyandığından neyin gerçek, neyin düş olduğunu idrak etmede zorluk çeker. Kişi bir düşü gerçekmiş gibi görüp karabasandan uyandıktan sonra dahi, aslında bunun yalnızca karabasan olmasına da gerek yok, uyanıp uyanmadığından kuşku duyarak bir müddet bu vaziyeti idrak edemeye çalışır.
Bunu da okuyun: Aşırı Stresten Uzak Durmak İçin Ne Yapmalısınız?
Kaygılı uyanmadan kurtulmak için ne yapmamız gerekir?
Uyandıktan sonra anksiyete olaylarının yoğunluğuna ve sıklığına bağlı olarak, psikoterapötik müdahale almak uygun olacaktır. Mesela; kaygılı uyanma meselesi yaşayan kişiye uygulanan en tesirli rehabilitasyon ekseriyetle psikoterapi olurken daha ağır olaylarda ise ilaç kullanmak gerekecektir.
Uyandıktan sonra adale gevşetme teknikleri
Deşarj olucu adale egzersizleri yapmak, negatif düşünceleri güçlendiren rahatsız edici fiziksel duyuların görülme sıklığını azaltmaya yardımcı olacaktır. Egzersizlerin uygulanması ile anksiyetenin fiziksel tesirleri bu tekniklerle önlenebilir.
Soluk alıp verirken göğüs yerine diyaframı kullanın
Sathi göğüs solunumu hiperventilasyona kapı aralayabilir ve bu da anksiyete konusunda fiziksel semptomlara kapı aralar. Bu vaziyette halsizlik, vertigo, çarpıntı ve boğulma hissinden söz edebiliriz.
Diğer taraftan kişi deşarj olduğunda daha derinden ve karından soluk alır. Nefes alıp verme şeklinizi değiştirerek (göğüsten abdominale) solunumu bir anksiyete kontrol aracı olarak kullanabilirsiniz.
Kabuslar, sık sık bu sorunu yaşayan insanlarda kaygılı uyanmaya sebep olabilir. Yoga ve meditasyonu uygulayın
Yoga en sakinleştirici aktivitelerden biridir. Ayrı olarak zihin ve beden arasında bir birlik kurmak için aracı olur. Bu, kaygı neticesi fiziksel belirtilerin daha fazla kontrol edilmesi mananına gelecektir.
Vücudu belli bir saniye müddetince belirli esnek pozisyonlarda tutmayı ve hemen peşinden onu gevşetmeyi içerdiğinden bu arada bir adale gevşetme metodudur.
Meditasyon, geçmiş ve gelecek konusunda düşünceleri kafanızdan atmanıza destur veren, kişiyi şimdiki ana odaklanmaya yönlendiren bir aktivitedir. Bu yüzden, zihnin daha fazla kontrol edilmesine katkıda bulunur ve negatif düşüncelerden kaçınmaya yardımcı olur.
İçki ve kafein içeren içeceklerden uzak durun
İçki ve kafein içeren içeceklerde kaygı belirtilerinin ortaya çıkmasına kapı aralayan çeşitli maddeler vardır. Bu içeceklerin alımını azaltmak, kaygılı uyanma meselenini giderir.
Kaygılı uyanma sorunundan kurtulma olası
Kaygılı uyanma sorunu kişilerin sosyal hayatını etkilese de, uyandıktan sonra yaşanan anksiyete sorunu hem psikoterapötik tedavi yoluyla hem de hanede alınan tedbirlerle ortadan kaldırılabilir. Meditasyonu bir rutin haline getirerek ona vakit ayırabiliriz. Suskun bir dinlenme ortamı oluşturmak için akşam saatlerimizi bir düzene oturtabiliriz.
Aklınızda bu konuyla alakalı şüpheler varsa bir sıhhat uzmanına müracaat etmelisiniz. Kısa vadede kaygı uzuvlara zarar verir ve işten aileye değişik alanları etkileyerek sosyal ilişkileri karmaşıklaştırır. Ne kadar erken kontrol altına alma metotları uygulanırsa, kaygılı uyanmanın tesirleri o kadar hafif olur.
Korku ile Savaşıp Motive Olmanızı Sağlayan 6 Düşünce Bir hayaliniz olduğunda onu gerçekleştirmek istersiniz. Ancak, bazen korku ve negatif düşünceler hayallerinizi gerçekleştirmenize mani olur. Daha fazla oku » La entrada Kaygılı Uyanmak: Neden Oluşur ve Nasıl Kurtulunur? aparece primero en Sıhhate bir adım.
Türkçe makale özgünleştirme tarafından yapılmıştır.
Önemli
Blog içerisinde yer alan tüm içerikler bilgilendirme amaçlıdır. İlaç veya ürün tavsiyesi değildir. Yaşadığınız hastalıklarla ilgili doktorunuza danışmadan herhangi bir ilaç veya ürün kullanmayınız!
