Köpeklerden insanlara geçebilen hastalıklar 2021

Sevgili köpeğinizden çeşitli hastalıkları kapabileceğinizi biliyor muydunuz?

Ülkemizde çok sayıda hayvansever bulunuyor ve hane hayvanı sahipliği gittikçe artış gösteriyor. Köpekler ise insanın en iyi arkadaşı olarak görülüyorlar. 

Evcil hayvanlar yalnızca arkadaşlık sunarak hayatlarımızı zenginleştirmiyorlar, bu arada hem fiziksel hem de sosyal olarak aktif, sıhhatli bir hayat tarzı sağlıyorlar, bu da genel sıhhatimiz için yarar sağlıyor. Köpek sahiplerinin %60’ının evcil hayvanlarını çocukları veya aile azaları olarak görmeleri şaşırtıcı değil. Hem de köpek sahiplerinin yarısı, bu tüylü bebeklerinin geceleri onlarla uyumalarına müsaade ediyor. Bu yeni bir fenomen olmasa da, kimi araştırmacılar evcil hayvan ile yatmanın bilhassa kadınlarda uykuya faydalar sağladığını belirtiyorlar fakat hastalıkların da bulaşma rizikosu mevcut.

Zoonoz olarak adlandırılan hastalıklar hayvanlardan insanlara geçebiliyorlar ve bunlar bakteriyel, viral veya parazitik olabilirler. Dolaysız temasa ek olarak salya, soluk damlacıkları, idrar ve dışkıya temas etmek gibi alternatif yollar da hastalığı kapmanıza yol açabilirler.

Zoonotik hastalıkların en bilinen örneklerinden birisi kuduz hastalığı. Ancak köpeğinizden kapabileceğiniz ve bunun farkında olmadığınız çok daha fazla hastalık mevcut.

Bazen ölümcül olabilen bu hastalıklara kısaca bir göz atalım.

Köpek Isırığı Septisemisi

Capnocytophaga canimorsus sıhhatli kedi ve köpeklerin ağızlarında yaygın olarak bulunan bir bakteridir. Köpeklerin hemen hemen %75’inde belirlemiştir. Ancak insanlar da bu bakteri ile köpek salyasına maruz kalarak tanışabilirler ve bu genelde köpek ısırığı veya yalaması ile olur. Ayrı olarak bağışıklık sistemi problemlerine sahip insanlarda enfeksiyonun kendini gösterme rizikosu daha fazladır. 40 yaşının üstünde olanlar ve alkolikler de bu hastalıktan dolayı daha fazla enfeksiyon rizikonuna sahipler.

Şayet erkenden yakalanmaz ve antibiyotikler ile rehabilitasyon edilmezse, enfeksiyon kendini hızlıca gösterir ve kan zehirlenmesi ile ölüme kadar varabilen sonuçlar doğurabilir. Mesela 2018 seneninde Capnocytophaga canimorsus’u köpek yalaması ile kapan bir erkeğin bacak ve elleri alınmak zorunda kalmış. Şayet bir köpek tarafından ısırıldıysanız, bölgeyi hemen sabun ve su ile yıkamanız gerekiyor.

İnsan Bakteri Kaynaklı Gastroenteritin 1 Numaralı Sebebi

Campylobacterosis, genelde Campylobacter jejuni ve Campylobacter upsaliensis bakterilerinden meydana gelen bir bakteriyel bağırsak enfeksiyonudur. İnsanlarda bakteriyel gastroenterit için en yaygın ve büyük kaynaktır ve her yıl milyonlarca insanı etkiler. Köpek sahipleri de dışkı ile temas etmeleri halinde onu kapabilirler.

Bir takım enfekte köpeklerde rastgele bir işaret ve belirti olmayabilir, bazılarında ise ishal ve hafif ateş olabilir. İnsanlarda ise genelde kanlı ishal, karın ağrıları ve ağrılar, bulantı, ateş gibi belirtiler maruz kaldıktan 2-5 gün sonra ortaya çıkarlar.

İnsanlardaki belirtiler genelde bir hafta sürer ve kendiliğinden geçer. Campylobacterosis için belli bir rehabilitasyon olmasa da hastaların ishal müddetince ekstra sıvı almaları teklifliyor. Bağışıklığı zayıflamış fertler ve bebekler için antibiyotik rehabilitasyonu de gerekebilir.

Methicillin Dirençli Staphylococcus Aureus (MRSA)

Staphylococcus aureus insanların ciltlerinde ve hayvanlarda yaygın olarak bulunabilen bir bakteridir. Genelde bir meseleye neden olmaz ancak oportünist bir patojen olabilir ve insanlarda ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Köpekler genelde hastalanmadan ve herhangi bir belirti göstermeden MRSA’yı taşırlar.

Dolaysız temas ile aktarılan MRSA insanlarda hafif ve ağır cilt enfeksiyonlarına neden olabilir, ayrı olarak solunum yolu ve idrar yolu irinlerine neden olabilir. Tedavi edilmezse kan zehirlenmesi, zatürree ve hem de ölüm gibi komplikasyonlara neden olabilir. Ananesel antibiyotikler dirençli tabiatlarından dolayı MRSA’ya tesir etmezler ve bu yüzden sağlık kurumu düzeyindeki antibiyotiklere gerek olur.

Salmonellosis

Pek çok insan salmonellayı kümes hayvanları ve yumurta ile eşleştirir ancak salmonellosis köpeklerden insanlara da geçebilir. Kuru köpek yemleri, ödül mamaları ve çiğneme oyuncakları gibi yerler bulaşıcılık noktalarıdırlar. Köpeğiniz onu kaptıktan sonra belirti vermeyebilir ancak salmonella insanlarda ağır hastalıklar yaratabilir.

Dağılım genelde dışkı ve ağız yoluyla geçer ancak hayvana dolaysız temasla da bulaşabilir. Kuluçka müddeti bulaşmanın hemen peşinden 12-72 saattir ve hastalık 4-7 gün sürebilir. Belirtileri arasında ağır ishal, kusma, ateş ve karın ağrıları bulunur. Hastalık için genelde özel bir tedavi gerekmez. Ağır ishali olan hastaların fazladan sıvı almaları önerilir.

Uyuz

Mikroskopik, kendini deriye gömen parazitik canlılar olan pireler çok bulaşıcıdırlar. Köpeklerde belirtileri arasında aşırı kaşınma, kendini kaşımaktan dolayı yaralama, tüy kaybı, kel noktalar ve tahrişler bulunur.

İnsanlar da bu pireler ile köpek ile uzun temaslarda, onunla beraber uyurken ve kirli yataklardan tanışabilirler. İnsanlarda genelde aşırı kaşınma, tahriş ve kızarma yapar ve bir sivrisinek ısırığına benzer lekeler olur. Şu anda hastalığın rehabilitasyonu için reçetesiz bir çözüm yok. Kurtulmak için reçeteli ilaçlar kullanılıyor.

Hane içerisinde enfekte kişiler veya onun hanesi tarafından rehabilitasyondan en az 3 gün öncesine kadar kullanılmış olan yatak, kıyafet, havlu gibi her şey sıcak suda yıkanıp sıcakta kurutulmalı, kuru temizlemeye verilmeli veya bir kapalı plastik çanta içerisinde 72 saat süresince bekletilmeli. Bu pireler insan cildinden uzakta 2-3 günden fazla yaşayamıyorlar.

İnsanlar demodectic mange isimi verilen pire türünü köpeklerden kapamazlar.

Zoonotik Hastalık Rizikosu Nasıl Azaltılır?

Zoonotik hastalıkları kapma ve yayma rizikonunu en üye indirmek için temel temizlik uygulamalarının eksik etmemek gerekir.

• Köpeğinizin salyasının açık yaralar, taze kesikler ve sivilceler üzerine eşit gelmesine müsaade etmeyin. Köpek salyası bir takım bakteri türlerine karşı antibakteriyel olsa da, diğer enfeksiyon türlerine konusunda rizikolar potansiyel yararları ortadan kaldırıyorlar.
• Şayet çok hastaysanız, oportünist bir patojen enfeksiyonu rizikonunu azaltmak için köpeğinizle çok uzun müddet temas kurmayın. Zira bu patojenler bağışıklığınızın zayıf olduğu bir hatıra kollayabilirler.
• Köpek ısırıklarından kaçınmak için köpeğinizle saldırgan şekilde oynamayın ve ayrıca başka birisinin köpeğini sevmeden önce sahibine mesele. Enfeksiyon rizikonuna ek olarak her 5 köpek ısırığından 1 tanesi için tıbbi müdahale gerekiyor. Şayet ısırıldıysanız güvenli bir yere geçin, yarayı hemen sabun ve su ile yıkayın, tıbbi yardım alın.
• Şayet köpeğiniz hastaysa, ona dokunduktan sonra ellerinizi sabun ve sıcak suyla ayrıntılıca yıkayın.
• Köpeğiniz bahçede oynuyor ve sık sık kirleniyorsa, düzenli temizlik işlemlerini uygulayın. Köpekler de rutin banyodan, düzenli fırçalanmaktan ve dış parazitlerden arındırılmaktan fayda görürler.
• Köpeğinizi düzenli olarak aşılatın ve ihtiyaç duyulan parazit aşılarının yapıldığından emin olun. 
• Düzenli olarak pire ve bit kontrolü ürünlerini kullanın.
• Şayet köpeğinizle beraber uyuyorsanız, yatak çarşaflarını düzenli olarak yıkayın. Ayrı olarak köpeğinizin çarşaflarını da yıkayın.
• Köpeğinizin idrar ve dışkısını yapmış olabileceği yerlerde bahçe işleri yaparsanız eldiven takın ve bunları bahçe dışına çıkartın.
• Köpekler ile yemeğinizi paylaşmayın. Sözgelişi köpeğinizin dondurmanızı yalamasına izin vermeyin. Sevimli olabilir ancak bir sıhhat rizikosudur. Yukarıdaki zoonozlara ek olarak iç uzuvlarda yer tutan larvaları da kapabilirsiniz ve bu parazitler akciğerlere, karaciğere ve beyne erişerek nöbetlere, kalp adalesi irinine, ensefaliye ve bazı olaylarda ölüme dahi kapı aralayabilirler.

Bu önleyici yollar ile köpeğinizle birlikte olurken herhangi bir sorun yaşama ihtimaliniz azalacaktır.

Köpeklerden insanlara geçebilen hastalıklar yazısı ilk önce Ayşe Tolga İyi Yaşam üzerinde ortaya çıktı.

Türkçe makale özgünleştirme tarafından yapılmıştır.