Hamilelikte yüksek tansiyon nedenleri ve riskleri 2021

Yüksek tansiyon veya diğer isimiyle hipertansiyon, kan basıncının 130/80 mm Hg düzeyine eşit veya daha üstünde olmasıdır. 

İyi yönetilen bir yüksek tansiyon gebelikte her vakit tehlike oluşturmaz. Ancak bazen hem anne hem de gelişen bebek için ciddi sıhhat problemlerinin ortaya çıkmasına yol açabilir. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’deki Hastalık Kontrol ve Tedbire Merkezleri, AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’deki 20-44 yaş arasındaki gebe kadınların %6-8’inin bu rahatsızlığa sahip olduğunu belirtiyor.

Hamilelikte Yüksek Tansiyonun Sebebi Nedir?

Hamilelikte yüksek tansiyonun çeşitli sebepleri olabilir.

Bunlar arasında şunlar var:

• fazla kilolu ve obez olmak
• yeterince fiziksel aktivitede bulunmamak
• sigara içmek
• içki alkol
• ilk gebelik olması
• ailede gebelik kaynaklı hipertansiyon görülmesi
• çoklu gebelik
• yaş (35 üstü)
• tüp bebek rehabilitasyonu gibi yardımcı yolları kullanmak
• diyabet ve kimi otoimmün hastalıklara sahip olmak

Hamilelikte Yüksek Tansiyon İçin Riziko Etmenleri

Hamilelikte yüksek tansiyonu daha olası hale getiren bazı riziko etmenleri var.

Hayat Tarzı

Sağlıksız hayat tarzı tercihleri hamilelikte yüksek tansiyona kapı aralayabilir. Fazla kilolu veya obez olmak veya hareketsiz olmak yüksek tansiyon için büyük risk etmenleri arasında bulunuyorlar.

Hamilelik Türü

İlk gebeliğini yaşayan kadınların yüksek tansiyon sahibi olma ihtimali daha fazladır. Neyse ki sonraki gebeliklerde bunun oluşma ihtimali daha düşük.

Çoklu gebelik de kadınlarda hipertansiyon riskini arttırır zira vücut ansızın fazla bebeği beslemeye çalışıyordur.

Amerikan Üreme Tıbbı Topluluğu’na göre tüp bebek rehabilitasyonu gibi yardımcı rehabilitasyonlar kullanarak hamile kalmak hamile kadınlarda yüksek tansiyon ihtimalini arttırıyor.

Yaş

Yaş da bir etmen olabilir. 35 yaşının üzerindeki hamile kadınlarda risk daha fazla.

Hamilelikten önce yüksek tansiyonu olmuş olan kadınların hamilelikte yüksek tansiyon yaşama riski normal tansiyona sahip olmuş olanlara göre daha yüksektir.

Hamilelikle İrtibatlı Tansiyon Problemlerinin Türleri

Hamilelikte yüksek tansiyon üç değişik rahatsızlığa ayrılabilir.

Kronik Hipertansiyon

Bazen kadınlarda hamile kalmadan önce de yüksek tansiyon problemi vardır. Buna kronik tansiyon isimi verilir ve genelde tansiyon ilaçları ile rehabilitasyon edilir.

Doktorlar hamileliğin ilk 20 haftasında ortaya çıkan yüksek tansiyonu kronik hipertansiyon olarak değerlendirirler.

Gebelik Tansiyonu

Gebelik tansiyonu hamileliğin yirminci haftasından sonra gelişir. Genelde doğumdan sonra geçer. 30 haftadan önce teşhis edildiğinde preeklampsi olarak devam etme ihtimali yüksektir.

Preeklampsi ile Birleşik Kronik Hipertansiyon

Hamile kalmadan önce kronik hipertansiyonu olan kadınlar, hamilelikten sonra preeklampsiye sahip olabilirler. Bu idrarlarında protein olması vaziyetinde veya gebelik sürerken ek komplikasyonlar olması vaziyetinde ortaya çıkar.

Hamilelikte Tansiyon Takibi

Tansiyon ölçümü bir kesirdir. Büyük tansiyon ve küçük tansiyon vardır.

İlk rakam büyük tansiyondur ve kalp atarken veya bedene kanı gönderirken damar duvarlarındaki basıncı ifade eder.

Küçük tansiyon ise isimi üzerinde küçük olan rakamdır ve kalbin dinlenmesi esnasındaki tansiyonun ölçümüdür.

Gebelikte Normal Kan Basıncı Nedir?

Gebelikte normal tansiyonunuzu belirlemek için doktor ilk ziyaretinizde bir tansiyon ölçümü yapacaktır. Sonrasında her ziyaretinizde de tansiyonunuzu ölçecektir.

Normal tansiyon 120/80 mm Hg düzeyinin altındaki rastgele bir değerdir.

Gebelikte Yüksek Tansiyon Olarak Görülen Değerler

130/90 mm Hg değerinin üzerindeki miktarlar veya gebelikten önce yapılan ölçümlerdeki büyük tansiyon değerinin 15 birim ve üstündeki değerler kaygı sebebidirler.

Gebelikte yüksek tansiyon büyük tansiyon için 140 mm Hg ve üzeri, küçük tansiyon içinse 90 mm Hg ve üzeri değerler olarak görülür.

Gebeliğin erken dönemlerinde, genelde 5 haftalıktan ikinci trimesterin ortasına kadar, gebe kadınlarda tansiyon düşebilir. Bunun sebebi gebelik hormonlarının damarları genişletmesidir. Bunun neticeninde kan akışına olan direnç eskisi kadar yüksek değildir.

Gebelikte Düşük Tansiyon Nasıl Belirlenir?

Netlikle çok düşük olan bir değer görülmüyorsa, gebelikte düşük tansiyon ile irtibatlı belirtiler dikkate alınırlar:

• baş ağrısı
• baş dönmesi
• bulantı
• bayılacak gibi hissetme
• derinin soğuk, nemli olması

Gebelikte Tansiyondaki Değişimler

Kadınlarda gebelik devam ederken tansiyon değişebilir veya gebelik öncesi değerlere dönebilir. Bunun bir kaç muhtemel sebebi var.

Kadının bedenindeki kan miktarı artar. Circulation isimli mecmuaya göre, kadınların kan hacmi gebelikte %45’e kadar artış gösterebilir. Bu, kalbin beden süresince pompalaması şart olan ekstra kandır.

Kalbin sol tarafında bulunan ve pompalamanın büyük bölümünden mesul olan sol ventrikül daha kalın ve geniş hale gelir. Bu geçici tesir, kalbin artan kan hacmini desteklemek için daha iyi çalışmasını sağlar.

Böbreklerde vasopressin isimi verilen ve su tutumunu arttıran hormonun miktarında artış görülür.

Çoğu olayda gebelikte yüksek tansiyon bebek doğduktan sonra azalır. Tansiyonun yüksek kaldığı olaylarda doktor normale döndürmek için ilaç yazabilir. 

Gebelikte Tansiyonu İzlemek İçin İpuçları

Doktor ziyaretleri arasında tansiyonunuzu takip faktörün yolları var.

Bir tansiyon ölçüm aleti satın alabilirsiniz. Bu aletler bileğe veya kola geçirilerek ölçüm alırlar. Doğru ölçüm yaptığını test2 etmek için doktorunuzun aletiyle arasında bir fark olup olmadığına göz atabilirsiniz.

En doğru değerler için her gün bu arada tansiyon ölçümü yapmak gerekir. Otururken ve bacaklarınız düz dururken ölçün, ayrı olarak hep aynı koldan ölçüm alın.

Şayet arasında 4 saat olan ve tekrar eden yüksek tansiyon okumaları alırsanız veya yüksek tansiyon belirtileri olursa hemen doktorunuza deklarasyonun.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon Komplikasyonları Nelerdir?

Şayet hamilelikte yüksek tansiyonunuz varsa bu, komplikasyonlara kapı aralayabilir.

Preeklampsi

Bu rahatsızlık uzuvlarınıza, bilhassa beyin ve böbreklere ciddi hasar verebilir. Preeklampsi toksemi olarak da bilinir. Nöbetlere sahip preeklampsiye eklampsi isimi verilir. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Preeklampsi belirtileri şöyle:

• el ve yüzde anormal şişkinlikler
• devam eden baş ağrıları
• görmede değişimler ve noktacıklar görme
• üst karın ağrısı
• hamileliğin ilerleyen dönemlerinde bulantı ve kusma
• soluk alma zorluğu

Preeklampsi hem siz hem de bebeğiniz için tehlikeli olabildiği için, bu belirtilere sahipseniz hemen doktorunuzu aramalısınız.

Düzenli doktor ziyaretleri ve doktorunuzu değişimler ile ilgili bilgilendirmek preeklampsiyi yakalama ve erken tedavi etmeyi sağlar.

HELLP Belirtisi

HELLP belirtininde hemoliz vardır, karaciğer enzimleri yükselmiştir ve trombosit sayımı düşüktür. Bu rahatsızlık ağırdır ve hayati tehlike oluşturur, preeklampsinin bir komplikasyonu olabilir.

HELLP belirtileri şöyledir:

• bulantı
• kusma
• bağ ağrısı
• üst karın ağrısı

HELLP belirtisi hayati olarak ehemmiyetli uzuv sistemlerine ağır hasar verebildiği için, acil bakımda anne ve bebeğin sağlığı için tansiyonu düşürmek amaçlanır. Bazı olaylarda erken doğum da gerekebilir.

Hamilelikte yüksek tansiyonun bebeğin gelişim oranı üzerinde de etkisi vardır. Neticesi düşük doğum ağırlığı olabilir. Bu komplikasyonlar arasında şunlar da var:

• plasental ayrılma, plasentanın rahimden erken bir şekilde ayrılmasıyla tanımlanan acil bir vaziyettir
• erken doğum, hamileliğin 38. haftadan önce bitmesidir
• sezaryen doğum

Hamilelikte Yüksek Tansiyonu Önlemek

Yüksek tansiyon için yaygın risk faktörlerinden olan obezite gibi şeyler beslenme ve egzersiz ile ortadan kaldırılabilirler.

Hamilelikte biraz kilo almak normaldir. Şayet endişeleriniz varsa, hedef kilo alımı için doktorunuzla konuşun ve sizin için sağlıklı olan aralıkta kalın.

Hamile kadınlar için beslenme teklifleri kişiden kişiye değişiyorlar. Bir beslenme uzmanı sizin boy ve kilonuza uygun öğün tasarınını yaratmanıza yardımcı olabilir.

Sigara ve alkol tüketiminden uzak durun. İkisinin de tansiyonu arttırdığı biliniyor ve hamilelikte başka komplikasyonlara da neden olabilirler.

Tuz hamilelikte ehemmiyetlidir ve genelde tuz alımını sınırlandırmak yüksek tansiyona sahip kadınlar için dahi ihtiyaç duyulan olmayabilir. Tuzu çok fazla sınırlamak hamile kadınlar için zararlıdır ve bebeğin gelişimine zarar verebilir.

Hamile kadınlardaki hormonal değişimler fizyolojik ve psikolojik değişimlere neden olabilirler. Bu da stres yaratabilir ve neticeninde yüksek tansiyonun idaresi daha zor hale gelir. Yoga ve meditasyon gibi stres azaltma tekniklerini deneyin.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon İçin İlaçlar

Bazı ananesel tansiyon ilaçları hamile kadınlarda problemler yaratabiliyorlar.

Aşağıdaki tansiyon düşürme ilaçları hamilelikte genelde önerilmiyorlar:

• ACE inhibitörleri
• renin inhibitörleri
• anjiyotensin reseptör blockerları

Bu ilaçlar kan akışı ile bebeğe geçebilirler ve bu yüzden onun sağlığını negatif etkileyebilirler.

Methyldopa ve labetalol hamilelikte kullanımı güvenli tansiyon ilaçları olarak biliniyorlar.

Sonraki Adımlar

Şayet hamilelikte yüksek tansiyon tedavi edilmezse, hem anne hem de bebek için hayati tehlike doğurabilir.

Yüksek tansiyon kaynaklı problemler AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’de gebelikte anne ölümünün en yaygın ikinci sebebi vaziyetindeler. Bu nedenle endişeler ve belirtiler halinde hemen doktorunuzla müzakerelisiniz.

Genel olarak düzenli takip ve bazı yaşam tarzı değişimleri yüksek tansiyona bağlı komplikasyonlar geliştirme riskinizi azaltacaktır.

Hamilelikte yüksek tansiyon nedenleri ve riskleri yazısı ilk önce Ayşe Tolga İyi Yaşam üzerinde ortaya çıktı.

Türkçe makale özgünleştirme tarafından yapılmıştır.